Để mình kể cho mọi người một sự thật:
Mình từng rất CUỒNG TikTok.
U mê tới mức quên ngủ luôn…
4 năm trước, thời kỳ deadlines khóa luận dí ngập đầu, mình bị stress trầm trọng. Đầu luôn nghĩ xem có cách nào để bớt căng thẳng không. Lướt Facebook, Instagram hoài cũng chán. Một ý nghĩ chợt lóe lên trong đầu:
Hay là mình lên TikTok nhỉ, thấy TikTok có vẻ nổi.
Mình tải ứng dụng về, tạo tài khoản đăng nhập và ố là la. Một thế giới mới hiện ra. Nhiều video dạng ngắn với vô vàn nội dung xuất hiện đập vào mắt. TikTok có vẻ thú vị đấy.
Có lúc là clip nhảy nhót, cover bài hát hoặc cảnh thiên nhiên thư giãn. Thời lượng dao động từ 15 tới 30 giây. Dù thời gian rất ngắn nhưng càng lướt càng bị cuốn sâu vào nó.
Vì sao vậy?
TikTok có thuật toán xịn xò. Cứ mỗi lần tương tác bằng cách thả tim hay bình luận video, hệ thống sẽ lưu lại và tự động đề xuất những videos có nội dung tương tự. Một clip, 2 clips và sau đó là nhiều clips khác cùng nội dung lần lượt xuất hiện. Thuật toán đó được xây dựng dựa trên trí tuệ nhân tạo, tiếng Anh là Artificial Intelligence, gọi thân thương là AI.
Ví dụ bạn thích cover nhạc Kpop, thuật toán của TikTok sẽ lấy chủ đề này làm trung tâm. Nó nghiên cứu hành vi của người dùng và luôn tự hoàn thiện chính nó để đáp ứng nhu cầu của bạn. Từ những thông tin thu thập được, thuật toán sẽ đề xuất 7749 videos toàn chủ đề nhạc Hàn Quốc.
Lúc này, TikTok đang đáp ứng nhu cầu tức thời của người dùng, gọi là Instant Gratification.
Thỏa mãn tức thời nghe có vẻ ổn, nhưng về lâu dài nó là con dao 2 lưỡi ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe tinh thần của người dùng. Có 3 tác hại giúp mình cai nghiện TikTok thành công:
- Giảm khả năng tập trung
TikTok thường xuyên quảng bá videos thời lượng ngắn, đa phần dưới 1 phút trở xuống. Khi lướt liên tục những video ngắn, bạn đang nạp quá nhiều thông tin mà không có thời gian nghiền ngẫm. Hết 1 phút là nhảy qua một nội dung mới, não không có đủ thời gian suy nghĩ để biến thông tin đó trở thành kiến thức ngắn hạn.
Khi thông tin đó chưa lưu trữ sâu vào bộ nhớ, não bạn phải xử lý nội dung khác. Giống như chưa đi tới đích mà bị bắt về vạch xuất phát. Trong trường hợp này, nếu là bạn thì bạn có khó chịu không?
Không khó chịu mới là lạ đó!
Về lâu dài, thuật toán TikTok ảnh hưởng xấu đến chức năng xử lí thông tin của não bộ và tất nhiên không thể tập trung làm được việc gì.
- Giảm năng suất làm việc
TikTok không những giảm sự tập trung mà còn năng suất công việc của người dùng. Để đạt thành tích khi đi làm, một nhân viên cần rất nhiều kĩ năng. Tất nhiên, sự tập trung là yếu tố không thể thiếu để mài giũa tài năng từ thô sơ tới thành thạo.
Ví dụ như bạn muốn trở thành một chủ tiệm bánh có tiếng. Để trở thành một người làm chủ, bạn phải là thợ làm bánh giỏi. Vậy nghĩ tiếp xem, yếu tố nào cần có để luyện kĩ năng làm bánh?
Đó là sự khổ luyện và nỗ lực không ngừng. Nỗ lực từ đâu mà có? Chính là sự tập trung có kỉ luật. Bạn không thể nào vừa làm bột bánh, một tay dính đầy bột xong sau đó lướt TikTok được. Khi bạn không tập trung làm bánh, bột bị nhào nặn không đều tay. Bột không ngon thì tất nhiên bánh sẽ dở.
Khi xao nhãng, bạn sẽ tốn nhiều thời gian hoàn thành công việc. Năng suất làm việc giảm đi ảnh hưởng lớn đến chất lượng và thành tích công việc của bạn, khiến bạn dễ thụt lùi về sau.
- Mất nhận thức về thời gian
Còn nhớ tới Instant Gratification – sự thỏa mãn tức thời vừa nói ở trên chứ? TikTok liên tục thỏa mãn nhu cầu của người xem, người dùng càng bị nghiện. Nội dung trên TikTok quá đa dạng, phong phú, có tính giải trí cao. Khi bị nghiện, người dùng dễ đâm đầu, lướt vô tội vạ quên mất thời gian.
Đế xua tan căng thẳng, mình vào TikTok tìm kiếm những nội dung chữa lành. Như một vòng lặp, lướt video, thả tim rồi lướt video, thả tim và lưu video. Mình chìm đắm trong thế giới của bản thân cho tới khi nhìn đồng hồ đã bước sang 1h sáng hôm sau.
Sững sờ và ngạc nhiên, kiểu mình dành thời gian cho TikTok nhiều đến vậy sao? Có những việc quan trọng khác mình chưa làm mà. Đùng một phát 3 tiếng đồng hồ trôi qua quên ngủ, quên chuẩn bị cho ngày mới. Nghĩ mà tức thiệt sự!
Khi nhận ra TikTok có ảnh hưởng không tốt đến mental health của bản thân, mình phải thay đổi thôi. Bỏ TikTok rất khổ sở nhưng riết cũng quen.
Thật ra, TikTok không xấu hoàn toàn. Bản chất của nó cũng giống như các mạng xã hội khác. Trên TikTok vẫn còn nhiều nội dung chất lượng mà. Quan trọng nhất vẫn là sự kiểm soát của bản thân khi sử dụng các nền tảng.
Hãy luyện cho mình nhận thức và sự kiểm soát bản thân khi tham gia mạng xã hội nhé!
